Artykuł
Historia miejscowości
Miasteczko Krajeńskie ma piękną i bogatą historię, przeplataną wielkimi i wzruszającymi, a także tragicznymi wydarzeniami, które pozostały w pamięci mieszkańców
Daty powstania Miasteczka Krajeńskiego, kiedy i przez kogo nadane zostały prawa miejskie, z cała dokładnością ustalić się nie da. Wg pracy doktorskiej Przemysława Szafrana pt; „Osadnictwo historyczne Krajny w XVI-XVIII wieku” z 1961 roku Miasteczko Krajeńskie jako osada znane było w początkach XIV wieku, natomiast jako miasto w odnośnych rejestrach figuruje w 1475 roku
Z otworzonej kroniki parafialnej wynika, że Miasteczko Krajeńskie jako osada powstało na boniach Brzostowa pod pierwotną nazwą Miesce tj. Miejsce (oppidum Brzosthowo alias Myeszcze).
W latach 1565-1582 Miasteczko Krajeńskie będąc miastem płaciło podatek szos w wysokości 2 floreny i 20 groszy, czyli po 4 grosze od domu, a w 1618 roku płaciło się 3 floreny i 12 groszy.
Liczba mieszkańców w tym czasie wynosiła ok. 280 osób, ustalono, że w tej grupie było ok. 20 rzemieślników, a ok. 45 % mieszkańców pracowało w rolnictwie. W latach 1578-1582 w Miasteczko Krajeńskie stał młyn wodny o jednym kole.
W roku 1673 Miasteczko Krajeńskie liczyło tylko ok. 100 mieszkańców nie licząc dzieci do 12 roku życia. Powodem tak małej liczby mieszkańców, były wyniszczające wojny ze Szwedami w latach 1626-1629 i 1655-1660.
W 1529 roku Miasteczko stało się parafią. Z zapisów dokonanych podczas wizytacji kanonicznej w 1653 roku wynika, że istniał tu drewniany kościół, szkoła o dwóch izbach i schronisko dla ubogich. W 1726 roku natomiast wybudowano nowy kościół, na 300 osób.
Niestety, nie zachował się pierwszy herb Miasteczka Krajeńskiego. Wiemy jedynie, że jednym z jego elementów były skrzydła orła i mały krzyż. Obecny herb pochodzi od ostatnich właścicieli przed rozbiorami – rodziny Szembeków. Jego głównymi elementami są: herb "Szembek’’ – na złotym pasie trzy czerwone róże, dwa kozły skaczące w prawo i herb "Jastrzębiec" – jastrząb na podkowie ze złotym pierścieniem w dziobie. Herb ten zatwierdzony został 9 maja 1939 roku.
Początki i rozwój parafii
W 1475 roku Miasteczko Krajeńskie jako jedyne miasto Krajny nie posiadało swojej parafii, należało do parafii Brzostowo. 25 maja 1512 roku podczas wizytacji kanonicznej klucza kamieńskiego Miasteczko Krajeńskie z kościołem filialnym należało jeszcze do parafii w Brzostowie. Z akt kościoła w Chodzieży dowiadujemy się, że w 1529 roku proboszczem w Z akt kościoła w Chodzieży dowiadujemy się, że 1529 roku proboszczem w Miasteczku Krajeńskim był ks. Jan Borzysławski. Wynika z tego, że parafia powstała w latach 1512-1529. Patronem kościoła był właściciel Stefan Grzybowski, proboszczem w tym okresie była ks. Walenty Bartnikowicz. Kościół zbudowany był z drewna, dobrze pokryty dachem, posadzka była z cegły, w znacznym stopniu zniszczona. W tym czasie w Miasteczku Krajeńskim było 30 właścicieli gruntów, którzy płacili na rzecz kościoła.
Nowy kościół wybudowano w 1926 roku. Nowa świątynie była budowlą o konstrukcji szachulcowej, mogąca pomieścić 300 osób. Kościół był pod wezwaniem Wszystkich Świętych, posiadał mały przedsionek, dwoje drzwi, małe okna, posadzkę drewnianą, chór śpiewaczy drewniany z małymi organami. W kościele były trzy ołtarze. Główny ołtarz był otoczony balustradą i posiadał krzyż, a na nim wsiał obraz Chrystusa Zmartwychwstałego.
16 listopada 1898 roku poświęcony został obecny kościół parafialny, który stanął po wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego. 1 kwietnia 1899 zamontowano ołtarz główny.
W 1919 roku niektórzy mieszkańcy Miasteczka brali udział w Powstaniu Wielkopolskim, w walkach pod Białośliwiem i Wysoką.
Miasteczko Krajeńskie z roku na rok rozrasta się. Pozostałością dawnego rozplanowania urbanistycznego jest wydłużony rynek pośrodku miejscowości- dziś Plac Wolności. Przy nim, pod nr 12 wznosi się zabytkowy budynek mieszkalny o konstrukcji szachulcowej. Na środku placu stoi pomnik „Poległym i pomordowanym za Ojczyznę”.
Założono Ochotniczą Straż Pożarną, która w 1901 roku liczyła 24 członków. 3 maja 1921 roku odsłonięty został pomnik "Konstytucji 3 Maja 1791 i 17 marca 1921", który później, podczas wojny został zniszczony przez okupanta. W 1927roku powstało boisko sportowe, a rok później strażacy dorobili się nowej remizy. W 1933 roku parafia zakupiła do kościoła dzwon o wadze jednej tony, który był słyszany w odległości 6 kilometrów. Nową, polską administrację utworzono w 1945 roku. Wówczas to swoją działalność wznowiła Szkoła Podstawowa, Przedszkole Miejskie, i OSP. Powstała także szkoła średnia – Liceum Gospodarstwa Wiejskiego. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dniem 1 stycznia 1973 roku Miasteczko Krajeńskie utraciło prawa miejskie i zostało wcielone wraz z okolicznymi wsiami do gminy Białośliwie. Stało się to przededniu jubileuszu 500 – lecia uzyskania praw miejskich. Mieszkańcy nie pogodzili się z tym faktem, pięć lat później powstał komitet ds. przywrócenia praw miejskich, na czele którego stanęła Jadwiga Górska. Po jej śmierci w 1993 roku, funkcję pełnił Antoni Jandy.
2 grudnia 1991 roku Miasteczko Krajeńskie ponownie stało się stolicą gminy, fakt ten z satysfakcją został przyjęty przez mieszkańców. Pierwsza inauguracyjna sesja Rady Gminy odbyła się 29 lutego 1992 roku.
W długiej historii Miasteczka Krajeńskiego znaleźć można wiele ciekawostek. Jedną z nich jest zdarzenie z roku 1895, kiedy to zmarł otruty podczas mszy świętej ksiądz Stanisław Woda. Sekcja zwłok kapłana przeprowadzona w Berlinie wykazała obecność strychniny wampułkach, kielichu i na ołtarzu. Nigdy nie wykryto sprawcy tego mordu.
Godnym odnotowania faktem historycznym jest to, że właśnie tutaj w latach 60. przez dziewięć miesięcy pracował jako wikary późniejszy prymas Józef Glemp. Z Miasteczka Krajeńskiego wywodził się pracownik MSZ, ambasador Polski w Panamie – Henryk Kobierowski. Mieszkańcem gminy był również komandor Bolesław Romanowski, dowódca ORP "Wilk’’ (okrętu podwodnego, który we wrześniu 1939 roku przedostał się do Wielkiej Brytanii) i ORP "Błyskawica’’. Jego imię nadano wybudowanej w 1975 roku Szkole Podstawowej, w której co roku we wrześniu uroczyście obchodzi się święto patrona.
Miasteczko Krajeńskie
Miasteczko Krajeńskie jest położone w odległości 3 km od drogi krajowej S-10. Miejscowość położona jest w malowniczym wąwozie, otoczona pasem wzgórz i rozległymi łąkami w pradolinie Noteci. W Miasteczku Krajeńskim mieszka blisko 1100 osób. Dzieci i młodzież uczęszczają do przedszkola i szkoły w Miasteczku Krajeńskim. Natomiast starsza młodzież ma możliwość uczęszczania do szkoły średniej Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Brzostowie , które jest oddalona o 2 km od Miasteczka Krajeńskiego. Miasteczko Krajeńskie posiada rozwiniętą sieć sklepów spożywczych i budowlanych, punktów gastronomicznych; pocztę, ośrodek zdrowia, gabinet stomatologa oraz pensjonaty.
W Miasteczku Krajeńskim rozwija się życie kulturalne. Działalność Gminnego Domu Kultury pozwala zabezpieczyć potrzeby lokalnej społeczności oraz angażuje mieszkańców w różnego rodzaju inicjatywy i działania integrujące mieszkańców. Na terenie Miasteczka bardzo prężnie działa biblioteka, która cieszy się dużym zainteresowaniem, prowadząc także działalność kulturalną wsi. Aktywnie działa Ochotnicza Straż Pożarna, która poza swoją działalnością statutową czynnie włącza się w życie społeczno – kulturalne wsi. Młodzież posiada ofertę, którą oferują zespoły sportowe – miejscowy TKKF i Uczniowski Klub Sportowy, a także inne koła zainteresowań.
Sołtysem wsi jest Pan Marek Grembowski.
W ostatnich latach w miejscowości Miasteczko Krajeńskie przeprowadzono wiele inwestycji, które ułatwiły mieszkańcom codzienne życie. W 2012 r. przystąpiono do wybudowania Orlika w Miasteczku Krajeńskim, które przyczyniło się do wzrostu aktywności fizycznej dzieci i młodzieży. W 2016 r. wybudowano plac zabaw dla najmłodszych. Natomiast w 2020 r. został zrealizowany projekt „Prosumenckie Odnawialne Źródła Energii w Gminach Miasteczko Krajeńskie oraz Szamocin” w ramach którego zostało założonych 178 instalacji fotowoltaicznych przez firmę EKO-SOLAR, która zajęła się budową instalacji fotowoltaicznych na terenie naszej gminy. Całość projektu to 359 instalacji. Wartość przedsięwzięcia to niemalże 7mln zł (6 810 487,98zł), a kwota samego dofinansowania to 5 354 443,54zł. Zakończenie realizacji zadania planowane jest na sierpień 2020 r.
Od 1 stycznia 2023r. Miasteczko Krajeńskie odzyskało prawa miejskie.
Co warto zobaczyć w Miasteczku Krajeńskim:
- Kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Miasteczku Krajeńskim,
Dom szachulcowy w Miasteczku Krajeńskim
Pomnik „Poległym i pomordowanym za Ojczyznę” w Miasteczku Krajeńskim
Grób Michała Drzymały znajdujący się na cmentarzu w Miasteczku Krajeńskim
